BoerInNatuur

Wat als je alle ingrediënten voor een heerlijke muesli nu eens uit eenzelfde agroforestry-systeem zou kunnen halen? En tegelijkertijd de plaatselijke biodiversiteit kan stimuleren? En dat nog eens op voormalige - lees verarmde - heidegrond. Het lijkt utopisch, maar Wilco de Zeeuw & Debbina van Vuuren realiseren het met hun project BoerInNatuur van 24 hectare in het uitgestrekte natuur- en recreatiegebied van de Maashorst.

In het verleden had Wilco reeds ervaring opgedaan met agroforestry, en in 2016 bracht hij zijn initiële plan dit met Sjef en Wilma een stapje verder door gestructureerd te bekijken wat er goed groeit op verarmde grond, welke gewassen goed combineren met vee (hun core business) en welke vraag bestond bij klanten. Planvorming en aanleg werden gestimuleerd door het Fonds Natuurinclusieve Streekboerderijen en het is door de geslaagde combinatie van creativiteit en realisme dat het project sindsdien stapsgewijs werd uitgevoerd.

“Het doel is nog steeds om meer voedsel te creëren op een biologische manier, maar het is geweldig om te zien hoe we stilaan ook meer natuur creëren dan Staatsbosbeheer.”

Binnen het bedrijf worden kringlopen zo veel mogelijk gesloten en wordt maximaal gebruik gemaakt van het herstellende vermogen van de natuur. Alles staat in het teken om de kloof tussen natuur en landbouw te dichten. Zo werden 3 verschillende landschappen uitgewerkt die aansluiten bij de verschillende bodemtypes. De aanplant startte in 2018.

· een heggelandschap met om de 25 meter een heg vanuit het idee dat er tussen de heggen een permanente luwte zou zijn waartussen dieren lopen die de vorm van het heg mee gaan bepalen. Op de weilanden groeien diverse grassen, klavers, en kruiden zoals weegbree, chicorei, duizendblad en kleine pimpernel.

· op het perceel waar de grondkwaliteit redelijk goed was, werden struiken op 4m afstand geplant met een grotere plantdichtheid en kippentractor op de rijpaden

· op een ander perceel werd er een voedselbos met golvende rijen aangelegd waar meer dan 60 soorten bomen en struiken kris kras door elkaar staan.

Echter door de droge jaren na 2018 hadden de bomen een moeilijke start. Maar de laatste jaren groeiden de bomen stevig door en dat geeft toch het nodige vertrouwen voor de toekomst. De diversiteit maakt van deze proefboerderij een bijzonder type bedrijf met ook bijzondere rassen (Anna Paulownaboom, gingkgo, nashipeer, appelbes, honingbes, druif, pawpaw, …), verschillende dieren (kippen, kalkoenen, koeien, schapen) en enorm veel verwerkingsmogelijkheden. De muesli, met ingrediënten van eigen land, die is er gekomen.

Naast de talrijke dassen die er fourageren, broedde de uiterst zeldzame grauwe klauwier in de hazelaar/appelheg. Hij vindt de combinatie van extensieve veehouderij en beschutting van de hazelaars blijkbaar een perfecte habitat en zorgde voor best wat reclame in de regio. Het feit dat dit allemaal mogelijk is op voormalige heidegrond - “veel onvruchtbaarder vind je het niet” - betekent effectief dat agroforestry overal mogelijk is.

Vrijwilligers uit de hele wereld

Wilco en Debbina geloven sterk in het verhaal van indirecte energie waarbij ze liefst niet willen doorslaan in hun mechanisatiegraad. “Er zijn zoveel mensen die alleen maar met hun hoofd werken, terwijl dit prachtig is om erbij te doen”, aldus Wilco. Ze krijgen intussen zoveel aanvragen van vrijwilligers dat ze die amper aankunnen. “Als boer ben je gebonden aan je plek, maar zij brengen heel de wereld naar je toe. Zij komen met verhalen uit Japan, Amerika, Spanje, Fransen en ze hebben allemaal hun eigen visie. Tijdens koffiepauzes en eten wisselen we verhalen uit en daar word je alleen maar rijker van.”

Kloof tussen landbouw en natuur

Binnen het bedrijf worden kringlopen zo veel mogelijk gesloten en wordt maximaal gebruik gemaakt van het herstellende vermogen van de natuur. Alles staat in het teken om de kloof tussen natuur en landbouw te dichten. Zo werden 3 verschillende landschappen uitgewerkt die aansluiten bij de verschillende bodemtypes:

een heggelandschap met om de 25 meter een heg vanuit het idee dat er tussen de heggen een permanente luwte zou zijn waartussen dieren lopen die de vorm van het heg mee gaan bepalen. Op de weilanden groeien diverse grassen, klavers, en kruiden zoals weegbree, chicorei, duizendblad en kleine pimpernel.
op het perceel waar de grondkwaliteit redelijk goed was, werden struiken op 4m afstand geplant met een grotere plantdichtheid en kippentractor op de rijpaden
op een ander perceel werd er een voedselbos met golvende rijen aangelegd waar meer dan 60 soorten bomen en struiken kris kras door elkaar staan.

Nadat Wilco het basisplan zelf had geschreven, schakelde hij Sjef en Wilma in als klankbord. Voor elk gedeelte werd het plantgoed telkens in de herfst geleverd en aangeplant zodat de verschillende types landschap blok na blok werden aangelegd. Dat maakt van deze proefboerderij een bijzonder type bedrijf met bijzondere rassen (Anna Paulownaboom, gingkgo, nashipeer, appelbes, honingbes, druivelaar, pawpaw, …), verschillende dieren (kippen, kalkoenen, koeien, schapen) en enorm veel verwerkingsmogelijkheden.